امروزه بسیاری از افراد برای انجام امور اداری، تحصیلی یا مهاجرتی خود با مفهوم ترجمه رسمی و غیررسمی مواجه می‌شوند. اغلب مردم در انتخاب نوع ترجمه مناسب برای مدارک خود دچار سردرگمی هستند و نمی‌دانند دقیقاً ترجمه رسمی چیست و چه زمانی باید از آن استفاده کنند. در این مطلب قصد داریم به بررسی دقیق تفاوت ترجمه رسمی و غیر رسمی بپردازیم و توضیح دهیم که هر کدام چه کاربردهایی دارند. همچنین مراحل انجام ترجمه رسمی در ایران، مدارک قابل ترجمه و نکات مهم در انتخاب دارالترجمه را بررسی خواهیم کرد.
تعریف ترجمه رسمی
ترجمه رسمی به نوعی از ترجمه گفته می‌شود که توسط مترجمان رسمی دادگستری انجام می‌شود و دارای اعتبار قانونی است. این نوع ترجمه برای استفاده در مراجع رسمی، سازمان‌ها و نهادهای دولتی کاربرد دارد. پس متوجه شدید معنای دقیق ترجمه رسمی چیست؟ در واقع فرآیندی است که طی آن، مترجم رسمی که مجوز خود را از قوه قضاییه دریافت کرده، متن مورد نظر را ترجمه می‌کند و با مهر و امضای خود به آن اعتبار قانونی می‌بخشد. این نوع ترجمه معمولاً با شماره، تاریخ و مهر دارالترجمه رسمی همراه است.
ویژگی‌های ترجمه رسمی
ترجمه رسمی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از سایر انواع ترجمه متمایز می‌کند. این نوع ترجمه باید دقیقاً مطابق با اصل سند باشد و هیچ گونه تغییر یا تفسیری در آن صورت نگیرد. مترجم رسمی موظف است تمام جزئیات سند اصلی از جمله مهرها، امضاها و حتی خط خوردگی‌ها را در ترجمه ذکر کند. در اصل تفاوت ترجمه رسمی و غیر رسمی نیز در همین نکته نهفته است. ویژگی‌های اصلی ترجمه رسمی شامل موارد زیر خواهد بود:
- انجام توسط مترجم رسمی دارای مجوز از قوه قضاییه
- دارای مهر و امضای مترجم رسمی
- ثبت شماره و تاریخ در دفتر دارالترجمه
- قابلیت تأیید توسط دادگستری و وزارت امور خارجه
- پذیرش در مراجع قانونی داخلی و خارجی
- رعایت دقیق اصول و قواعد ترجمه رسمی
- حفظ تمام جزئیات سند اصلی در ترجمه
- استفاده از فرمت استاندارد و مشخص
چه زمانی به ترجمه رسمی نیاز داریم؟
پاسخ این است که ترجمه رسمی پلی ارتباطی بین شما و نهادهای رسمی است.شما در موقعیت‌های مختلفی ممکن است به ترجمه رسمی نیاز پیدا کنید. به طور کلی، هر زمان که قصد ارائه مدارک به سازمان‌های رسمی داخلی یا خارجی را دارید، احتمالاً به ترجمه رسمی نیاز خواهید داشت. برای مثال، اگر قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارید، دانشگاه‌های خارجی ترجمه رسمی مدارک تحصیلی شما را درخواست می‌کنند. همچنین برای اخذ ویزا، مهاجرت، ازدواج با اتباع خارجی، ثبت شرکت در کشورهای دیگر و بسیاری موارد دیگر به ترجمه رسمی مدارک هویتی نیاز دارید.
فرایند انجام ترجمه رسمی در ایران
فرایند انجام ترجمه رسمی در ایران مراحل مشخصی دارد که باید به دقت رعایت شود و به خوبی تفاوت ترجمه رسمی و غیر رسمی را نشان می‌دهد. برای ترجمه رسمی مدارک، ابتدا باید به یک دارالترجمه رسمی مراجعه کنید. این دارالترجمه‌ها تحت نظارت قوه قضاییه فعالیت می‌کنند و مترجمان آن‌ها دارای مجوز رسمی هستند. از همین رو مراحل انجام ترجمه رسمی در ایران را برای شما بیان خواهیم کرد:
- مراجعه به دارالترجمه رسمی با اصل مدرک
- تحویل مدرک و پرداخت هزینه ترجمه
- ترجمه مدرک توسط مترجم رسمی
- بررسی و تأیید ترجمه توسط مسئول دارالترجمه
- مهر و امضای ترجمه توسط مترجم رسمی
- ثبت ترجمه در دفتر دارالترجمه و اختصاص شماره و تاریخ
- تحویل ترجمه رسمی به متقاضی
ترجمه غیررسمی چیست؟
ترجمه غیررسمی به نوعی از ترجمه اطلاق می‌شود که فاقد اعتبار قانونی و رسمی است و توسط هر فرد آشنا به زبان مبدأ و مقصد می‌تواند انجام شود. پس ترجمه غیر رسمی چیست؟ در واقع ترجمه‌ای است که بدون مهر و امضای مترجم رسمی دادگستری انجام می‌شود و قابلیت ارائه به مراجع رسمی را ندارد. این نوع ترجمه معمولاً برای استفاده‌های شخصی، مطالعه، آگاهی از محتوای متن و موارد مشابه کاربرد دارد. به عنوان مثال، ترجمه مقالات علمی، کتاب‌ها، وب‌سایت‌ها و متون عمومی به صورت غیررسمی انجام می‌شود.
ویژگی‌ها و کاربردهای ترجمه غیررسمی
ترجمه غیررسمی با وجود نداشتن اعتبار قانونی، کاربردهای فراوانی در زندگی روزمره دارد. انعطاف‌پذیری در ترجمه غیررسمی بیشتر است و مترجم می‌تواند با حفظ مفهوم اصلی، متن را به شکلی روان‌تر ترجمه کند. اگر می‌خواهید بدانید کاربردهای ترجمه غیررسمی چیست، نگاهی به لیست زیر داشته باشید:
- عدم نیاز به مترجم رسمی دارای مجوز
- فاقد مهر و امضای رسمی
- هزینه کمتر نسبت به ترجمه رسمی
- سرعت بالاتر در انجام ترجمه
- انعطاف‌پذیری بیشتر در ترجمه
- مناسب برای استفاده‌های شخصی و غیررسمی
- کاربرد در ترجمه متون عمومی، علمی و آموزشی
- امکان استفاده در تحقیقات دانشگاهی و مطالعات شخصی
تفاوت‌های کلیدی بین ترجمه رسمی و غیررسمی
تفاوت ترجمه رسمی و غیر رسمی در جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است. مهم‌ترین تفاوت این دو نوع ترجمه در اعتبار قانونی آن‌هاست. ترجمه رسمی دارای اعتبار قانونی است و می‌تواند در مراجع رسمی ارائه شود ولی ترجمه غیررسمی چنین اعتباری ندارد. همچنین ترجمه رسمی باید توسط مترجم رسمی دادگستری انجام شود، اما ترجمه غیررسمی را هر فرد مسلط به زبان می‌تواند انجام دهد.
| معیار مقایسه | ترجمه رسمی | ترجمه غیررسمی |
| اعتبار قانونی | دارد | ندارد |
| هزینه | بالاتر | پایین‌تر |
| زمان انجام | بیشتر | کمتر |
| کاربرد | امور رسمی | امور شخصی |
| مترجم | مجاز دادگستری | آزاد |
| مهر و امضا | الزامی | اختیاری |
مزایا و محدودیت‌های ترجمه رسمی
ترجمه رسمی با وجود اعتبار قانونی که دارد، دارای مزایا و محدودیت‌هایی است که باید به آن‌ها توجه کرد. مهم‌ترین مزیت ترجمه رسمی، اعتبار قانونی آن است که امکان استفاده از آن را در مراجع رسمی فراهم می‌کند. البته هزینه بالاتر و زمان بیشتری که برای انجام آن نیاز است، از محدودیت‌های آن به شمار می‌روند. در لیست زیر به خوبی این مزایا و معایب احتمالی را مشاهده می‌کنید:
مزایای ترجمه رسمی چیست؟
- اعتبار قانونی در مراجع داخلی و خارجی
- قابلیت استفاده برای امور مهاجرتی و تحصیلی
- دقت بالا در ترجمه
- قابلیت تأیید توسط مراجع بالاتر مانند دادگستری
- اطمینان از صحت ترجمه توسط مترجم رسمی
- پذیرش در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها
- امکان استفاده در دادگاه‌ها و مراجع قضایی
محدودیت‌های ترجمه رسمی چیست:
- هزینه بالاتر نسبت به ترجمه غیررسمی
- زمان بیشتر برای انجام ترجمه
- نیاز به مراجعه حضوری به دارالترجمه
- محدودیت در انتخاب مترجم
- انعطاف‌پذیری کمتر در ترجمه
- پیچیدگی فرایند تأیید در مراجع مختلف
- محدودیت در تعداد دارالترجمه‌های رسمی
مزایا و محدودیت‌های ترجمه غیررسمی
ترجمه غیررسمی گزینه‌ای مناسب برای مواردی است که نیاز به اعتبار قانونی ندارند. این نوع ترجمه معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از ترجمه رسمی است و برای استفاده‌های شخصی مناسب است. با این حال، عدم اعتبار قانونی آن باعث می‌شود که نتوان از آن در مراجع رسمی استفاده کرد. در لیست زیر نیز به خوبی این مزایا و محدودیت‌ها بیان شده‌اند:
مزایای ترجمه غیر رسمی چیست:
- هزینه کمتر نسبت به ترجمه رسمی
- سرعت بالاتر در انجام ترجمه
- دسترسی آسان‌تر به مترجم
- انعطاف‌پذیری بیشتر در ترجمه
- امکان انتخاب سبک و لحن ترجمه
- مناسب برای استفاده‌های شخصی و آموزشی
- عدم نیاز به مراجعه حضوری در بسیاری موارد
- امکان ترجمه آنلاین و از راه دور
محدودیت‌های ترجمه غیر رسمی چیست:
- فاقد اعتبار قانونی
- عدم پذیرش در مراجع رسمی
- عدم امکان تأیید توسط دادگستری و وزارت خارجه
- احتمال خطای بیشتر در ترجمه
- عدم تضمین کیفیت ترجمه
- نبود استانداردهای مشخص
- عدم پذیرش در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها
- عدم امکان استفاده برای امور مهاجرتی و تحصیلی رسمی
مدارک قابل ترجمه به صورت رسمی
انواع مختلفی از مدارک وجود دارند که می‌توانند به صورت رسمی ترجمه شوند. این مدارک معمولاً اسناد هویتی، تحصیلی، شغلی و حقوقی هستند که برای ارائه به مراجع رسمی داخلی یا خارجی نیاز به ترجمه رسمی دارند. مدارک شخصی مانند شناسنامه و گذرنامه از جمله رایج‌ترین مدارکی هستند که به صورت رسمی ترجمه می‌شوند. پس مدارک قابل ترجمه به صورت رسمی شامل موارد زیر خواهند بود:
- ترجمه رسمی شناسنامه و گواهی تولد
- ترجمه کارت ملی و گذرنامه
- گواهی ازدواج و طلاق
- ترجمه مدارک تحصیلی (ترجمه ریز نمرات دیپلم، ترجمه نمرات کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا)
- ریز نمرات و دانشنامه
- گواهی اشتغال به کار و سوابق بیمه
- ترجمه اسناد مالکیت و قراردادها
- وکالت‌نامه و اسناد حقوقی
- گواهی عدم سوء پیشینه
- مدارک پزشکی و سوابق درمانی
- اساسنامه و مدارک ثبت شرکت
- گواهینامه رانندگی
- احکام دادگاه و اسناد قضایی
چه مدارکی را نمی‌توان به طور رسمی ترجمه کرد؟
برخی از مدارک و اسناد وجود دارند که به دلایل مختلف امکان ترجمه رسمی آن‌ها وجود ندارد یا محدودیت‌هایی در این زمینه وجود دارد. مدارکی که به طور رسمی ترجمه نمی‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- اسناد جعلی یا مشکوک به جعل
- مدارک ناقص یا مخدوش
- اسناد فاقد مهر و امضای معتبر
- متون ادبی و هنری بدون هدف رسمی
- محتوای شبکه‌های اجتماعی
- مکاتبات شخصی بدون ارزش حقوقی
- متون تبلیغاتی و بازاریابی
- اسناد محرمانه بدون مجوز
- متون حاوی محتوای غیرقانونی
- اسناد تاریخی با خط یا زبان منسوخ
مراحل تأیید ترجمه رسمی (دادگستری، وزارت امور خارجه و سفارت‌ها)
پس از انجام ترجمه رسمی، در بسیاری موارد نیاز است که این ترجمه توسط مراجع بالاتر نیز تأیید شود. این مراحل تأیید معمولاً شامل تأیید دادگستری، وزارت امور خارجه و در نهایت سفارت کشور مقصد است. مرحله اول تأیید ترجمه رسمی، تأیید دادگستری است که طی آن، اداره مترجمان رسمی دادگستری صحت مهر و امضای مترجم را تأیید می‌کند.
پس از آن، وزارت امور خارجه صحت مهر و امضای دادگستری را تأیید می‌کند. در آخر نیز سفارت یا کنسولگری کشور مقصد، مهر و امضای وزارت امور خارجه را تأیید می‌کند. این فرایند که گاهی به آن «اپوستیل» نیز گفته می‌شود، برای استفاده از مدارک در خارج از کشور الزامی است.
نکات مهم در انتخاب دارالترجمه رسمی
انتخاب یک دارالترجمه رسمی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت ترجمه و سرعت انجام کار داشته باشد. دارالترجمه‌های رسمی از نظر تجربه، تخصص، قیمت و خدمات با یکدیگر متفاوت هستند. به همین علت نکات مهم در انتخاب دارالترجمه رسمی را ذکر خواهیم کرد:
- اعتبار و سابقه دارالترجمه
- تخصص مترجمان در زمینه مورد نظر
- زبان‌های تحت پوشش دارالترجمه
- قیمت و تعرفه‌های ترجمه
- سرعت انجام کار
- امکان ارائه خدمات تکمیلی مانند تأیید دادگستری
- ساعات کاری و روزهای تعطیل
- امکان ترجمه فوری در صورت نیاز
- کیفیت چاپ و صحافی مدارک ترجمه شده
- گارانتی و تضمین کیفیت ترجمه
هزینه ترجمه رسمی و عوامل موثر بر آن
هزینه ترجمه رسمی تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد و می‌تواند از یک دارالترجمه به دارالترجمه دیگر متفاوت باشد. اگرچه اتحادیه مترجمان رسمی تعرفه‌های پایه‌ای را تعیین می‌کند، اما عوامل دیگری نیز بر قیمت نهایی تأثیرگذار هستند که آن‌ها را بیان می‌کنیم:
- نوع مدرک و پیچیدگی آن
- تعداد صفحات و حجم متن
- زبان مبدأ و مقصد
- فوریت و زمان تحویل
- نیاز به تأیید دادگستری و وزارت امور خارجه
- تخصصی بودن موضوع مدرک
جمع بندی
در این مقاله به بررسی تفاوت ترجمه رسمی و غیر رسمی پرداختیم و مشخص کردیم که ترجمه رسمی چیست و چه کاربردهایی دارد. همچنین دریافتیم که ترجمه غیر رسمی چیست و در چه مواردی می‌توان از آن استفاده کرد. خوشبختانه ما در دارالترجمه رسمی حکیم شرایط ویژه‌ای را برای انجام ترجمه انواع مدارک فراهم کرده‌ایم. از همین رو شما می‌توانید به صورت تضمینی و با کمترین هزینه از خدمات ما برخوردار شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر حتما با مشاوران ما تماس بگیرید.